Απόσπασμα από το χαιρετισμό εκ μέρους της Προέδρου της Βουλής, Αννίτας Δημητρίου, κατά τη σημερινή πολύ ενδιαφέρουσα Ημερίδα του Τμήματος Χρηματοοικονομικής Λογιστικής και Διοικητικής Επιστήμης του ΤΕΠΑΚ.
Κυρίες και κύριοι,
Ευχαριστώ ιδιαιτέρως για την πρόσκληση να βρίσκομαι μαζί σας στη σημερινή ημερίδα με το εξαιρετικά ενδιαφέρον και επίκαιρο θέμα της δια βίου μάθησης στον τομέα της χρηματοοικονομικής παιδείας και του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού.
Στους καιρούς που διανύουμε, αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι εξωγενείς παράγοντες επηρεάζουν αρνητικά το γενικότερο χρηματοοικονομικό πλαίσιο, τόσο της Κύπρου μας όσο και των πλείστων χωρών της ΕΕ, προκαλώντας διακυμάνσεις και έντονη αβεβαιότητα. Τα τελευταία χρόνια το οικονομικό τοπίο δέχεται έντονες εξωτερικές πιέσεις που συνεπάγονται υψηλές τιμές ενέργειας, αυξημένα κόστη παραγωγής, ανησυχητικά αυξημένες τάσεις πληθωρισμού κι αυξημένα επιτόκια, και ως εκ τούτου, σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπει εφησυχασμό, αλλά αντιθέτως, απαιτεί προσεγμένες κινήσεις βασισμένες στον οικονομικό ορθολογισμό και στην ορθή ενημέρωση.
Ενώ ο ρόλος της Πολιτείας αποδεικνύεται καίριος τόσο για την τόνωση και θωράκιση της οικονομίας όσο και για τη διαφύλαξη της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών, εξίσου απαραίτητη είναι η ενημέρωση των ίδιων των πολιτών προκειμένου να κατανοήσουν την πληθώρα των χρηματοοικονομικών επιλογών που πλέον τους προσφέρονται στην ανοικτή αγορά.
Είναι σ’ αυτό το πλαίσιο που η καλλιέργεια οικονομικής παιδείας και η αντιμετώπιση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού, όσο το δυνατό από νεαρότερη ηλικία, καθίσταται επάναγκες και ουσιώδες στοιχείο μιας σύγχρονης κοινωνίας. Η οικονομική παιδεία αποτελεί το κλειδί, για την κατανόηση βασικών οικονομικών εννοιών και για την αποτελεσματική διαχείριση των χρημάτων μας, μακριά από πρόσκαιρες ευκαιριακές τάσεις και παραπλανητικές πληροφορίες, διακρίνοντας έτσι τις ορθές στρατηγικές επένδυσης, αποταμίευσης ή και δανεισμού, από τις αστάθειες της αγοράς. Με άλλα λόγια, ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός συμβάλει στην πιο συνετή διαχείριση των χρημάτων, με στόχο την αποφυγή δυσάρεστων οικονομικών καταστάσεων που μπορεί να θέσουν ένα άτομο σε κίνδυνο και κοινωνικό αποκλεισμό.
Επιπλέον κρίσιμη παράμετρο της οικονομικής πληροφόρησης, αποτελεί το ραγδαία εξελισσόμενο ψηφιακό περιβάλλον στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ειδικότερα όσον αφορά τις συναλλαγές με κρυπτονομίσματα, τις ψηφιακές επενδυτικές υπηρεσίες, το ηλεκτρονικό εμπόριο και λοιπές ψηφιακές συναλλαγές που καθιστούν επιβεβλημένη τη σύζευξη της χρηματοοικονομικής παιδείας με άλλες ψηφιακές δεξιότητες.
Κυρίες και Κύριοι,
Το πρόβλημα του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού είναι όντως παγκόσμιο φαινόμενο, αλλά είναι υπαρκτό σε μεγάλη εμβέλεια και στη χώρα μας. Αυτό μας έχει καταδείξει, όχι μόνο η εμπειρία από την οικονομική κρίση που κορυφώθηκε το 2013, αλλά και πανεπιστημιακές μελέτες που έχουν διεξαχθεί από την Ακαδημαϊκή Κοινότητα, και ιδιαίτερα από το ΤΕΠΑΚ και τον Δρ Παναγιώτη Ανδρέου, ο οποίος εδώ και χρόνια πρωτοστατεί στην ανάγκη αντιμετώπισης του θέματος.
Βάσει των ευρημάτων των ερευνών που έχουν διεξαχθεί τα τελευταία χρόνια, μόνο 4 στους 10 ερωτηθέντες κατέχουν βασικές χρηματοοικονομικές γνώσεις και δεξιότητες που άπτονται θεμάτων όπως ο ανατοκισμός, ο πληθωρισμός, η σχέση απόδοσης-ρίσκου και η διασπορά επενδυτικού ρίσκου. Παράλληλα, προηγούμενες μελέτες κατέδειξαν ότι τα χρηματοοικονομικά αναλφάβητα άτομα έχουν πολύ χαμηλότερη πιθανότητα να χρησιμοποιήσουν ψηφιακά μέσα. Συνεπώς προκύπτει και η ανάγκη για άμεση αντιμετώπιση του ψηφιακού χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού, ο οποίος δημιουργεί πολλαπλούς κινδύνους για την μακροπρόθεσμη χρηματοοικονομική ευημερία των πολιτών αλλά και της οικονομίας ευρύτερα.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων, αναλαμβάνοντας το ρόλο που της αναλογεί, συζήτησε τέλος του 2020 την ανάγκη θέσπισης Εθνικής Στρατηγικής για την αντιμετώπιση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού και την προώθηση της χρηματοοικονομικής παιδείας. Αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία μιας Επιτροπής υπό τον συντονισμό της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, η οποία ετοίμασε την Εθνική Στρατηγική για το θέμα που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2022 και έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή. Αυτή η Στρατηγική θα πρέπει να διασφαλίζει ισότιμα την οικονομική ενδυνάμωση όλων, εστιάζοντας ταυτόχρονα σε συγκεκριμένες ομάδες συμπολιτών μας, όπως στις γυναίκες, κατά τρόπο που να περιορίζονται οι φυλετικές ανισότητες στον οικονομικό τομέα. Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στους Μικρούς και Μικρομεσαίους επιχειρηματίες με γνώμονα την ορθολογιστική και βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεών τους, όπως και στα άτομα της τρίτης ηλικίας που ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε απάτες ή να υστερούν στην προσαρμογή σε νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα.
Φίλες και Φίλοι,
Το ζητούμενο της δια βίου μάθησης στον τομέα της χρηματοοικονομικής παιδείας δεν είναι να μετατραπούν οι πολίτες σε οικονομικούς επιστήμονες εν μια νυκτί, αλλά να τους προσδώσει τα απαραίτητα εφόδια για να κατανοούν και να αντεπεξέρχονται σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο και ολοένα πιο περίπλοκο χρηματοοικονομικό περιβάλλον καθώς «η καλύτερη επένδυση που μπορεί να κάνει κάποιος είναι η επένδυση στον ίδιο του τον εαυτό». Για αυτό, τόσο η Βουλή των Αντιπροσώπων όσο και εγώ προσωπικά, στεκόμαστε αρωγοί και υποστηρικτές σε κάθε πρωτοβουλία, όπως τη σημερινή ημερίδα, που στοχεύει στην εδραίωση ορθής οικονομικής κουλτούρας στο μέσο πολίτη, και ευχόμαστε καλές επιτυχίες και μια παραγωγική και εποικοδομητική ημερίδα.