Η πρόσφατη αιματηρή και καταδικαστέα επίθεση του Ισραήλ κατά της νηοπομπής που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Λωρίδα της Γάζας, πέραν από τη διεθνή κατακραυγή, φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για μια ορθολογιστική ανάλυση των διαφοροποιήσεων στην ισορροπία των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, υπό το πρίσμα της νέας εξωτερικής πολιτικής του Ταγίπ Ερντογάν.
Τουρκία και Ισραήλ, ανέκαθεν, ως μεγάλες δυνάμεις της περιοχής και φυσικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, ανέπτυξαν στρατηγικές σχέσεις μεταξύ τους, δημιουργώντας παραδοσιακά μια ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή. Η άνοδος του Ερντογάν, όμως, στην εξουσία και η πολιτική του «στρατηγικού βάθους» του Νταβούτογλου, σηματοδότησαν μια νέα εποχή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, με σαφή επιδίωξη την ενίσχυση της περιφερειακής ηγεμονικής θέσης της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή και σε όλο τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο, και τον περιορισμό του ισχυρού ρόλου του Ισραήλ στην περιοχή.
Μια ρεαλιστική ανάλυση των γεγονότων καταδεικνύει ότι πιθανώς το επεισόδιο στα ανοικτά της Γάζας να ήταν στρατηγικά μεθοδευμένο από την Άγκυρα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι η όλη πρωτοβουλία για ανθρωπιστική βοήθεια παρακινήθηκε από την Τουρκία, ενδεχομένως ως πρόσχημα, ή καλύτερα, μια ευκαιρία για να αποκτήσει ερείσματα ανάμεσα στους Παλαιστινίους και κατ΄ επέκταση στον αραβικό κόσμο που ως πριν λίγα χρόνια θεωρούσε την Τουρκία κόκκινο πανί. Πρέπει να ξεκαθαριστεί φυσικά ότι αυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για την αιματηρή επίθεση του Ισραήλ κατά των ακτιβιστών, έστω και με το πρόσχημα (που δεν έχει επαληθευθεί) ότι υπήρχαν όπλα στα πλοία.
Αυτό, όμως, που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι το Ισραήλ, στην προσπάθεια του να αναχαιτίσει τις τουρκικές επιδιώξεις, έχει στρέψει εναντίον του όλη την υφήλιο και έχει προσφέρει στην Τουρκία μια μοναδική ευκαιρία να αναδειχθεί ως «ισχυρός υπερασπιστής» των δικαιωμάτων του αραβικού κόσμου και του διεθνούς δικαίου. Γεγονός που πρέπει να προκαλεί τη διεθνή κοινότητα, καθώς αποτελεί σχήμα οξύμωρο, με δεδομένο ότι εδώ και 36 χρόνια η Τουρκία κατέχει παράνομα έδαφος άλλου κράτους και καταπατεί τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ελληνοκυπρίων. Ασχέτως όμως της κυπριακής πραγματικότητας, μετά το αιματηρό επεισόδιο στη Γάζα, χιλιάδες ήταν οι Παλαιστίνιοι και οι μουσουλμάνοι που διαδήλωσαν σε όλες τις αραβικές, και όχι μόνο, χώρες, φωνάζοντας «θάνατος στο Ισραήλ», κρατώντας τουρκικές σημαίες και αναδεικνύοντας τον Τούρκο Πρωθυπουργό ως «ήρωα της ελευθερίας»!
Πέραν από τα πολιτικά οφέλη ανάμεσα στον αραβικό κόσμο που κέρδισε η Τουρκία από την επίθεση του Ισραήλ, το γεωστρατηγικό «παιχνίδι» εξουσίας ανάμεσα στους δύο πρώην συμμάχους, φέρνει την Τουρκία σε άμεση ρήξη με τις ΗΠΑ. Από τη μια η Τουρκία κινείται εναντίον του Ισραήλ, του δεύτερου φυσικού συμμάχου των ΗΠΑ στην περιοχή, και από την άλλη κτίζει γέφυρες με εξτρεμιστικές οργανώσεις όπως η Χαμάς και ενισχύει τις σχέσεις της με το Ιράν. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη συμφωνία της Τουρκίας και της Βραζιλίας με το Ιράν για ανταλλαγή πυρηνικών καυσίμων μεταξύ της Τεχεράνης και της διεθνής κοινότητας, κίνηση που ανέδειξε φυσικά τον κυρίαρχο ρόλο της στην περιοχή, αλλά και που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των ΗΠΑ, οι οποίες εξακολουθούν να επιμένουν στην επιβολή νέων κυρώσεων κατά του Ιράν.
Υπό το πρίσμα των πιο πάνω, η κυπριακή Κυβέρνηση οφείλει να επανακαθορίσει τη στρατηγική της με βάση τα νέα δεδομένα. Η Τουρκία αναβαθμίζεται σε μια σημαντική περιφερειακή δύναμη, κερδίζει ερείσματα ανάμεσα στον αραβικό χώρο, και εναντιώνεται στους, μέχρι πρότινος, συμμάχους της, Ισραήλ και ΗΠΑ. Το πιθανό ενδεχόμενο η Τουρκία πλέον να μην καθοδηγείται από τις ΗΠΑ θα πρέπει να μας προβληματίσει. Όπως επίσης και το σενάριο, ο «στρατηγικός» στόχος για ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ να μην αποτελεί πλέον μονόδρομος με ότι αυτό συνεπάγεται. Επιβάλλεται συνεπώς να αξιοποιήσουμε άμεσα και έγκαιρα την παρούσα ευκαιρία που μας δίνεται για επίλυση του κυπριακού, πριν είναι πολύ αργά.
Σάβια Ορφανίδου
Γραμματέας Τύπου και Επικοινωνίας της ΟΝΕ
Μέλος Πολιτικού Γραφείου ΔΗΣΥ