Απόψεις

 

Ομιλία κας Σάβιας Ορφανίδου, Βουλεύτριας ΔΗΣΥ Λευκωσίας

για τον Κρατικό Προϋπολογισμό για το έτος 2026

 

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

 

Τα τελευταία 12 χρόνια, η Κύπρος πέρασε μέσα από διαδοχικές κρίσεις. Πέρασε μέσα από τις συμπληγάδες της οικονομική κρίσης, αλλά και της πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης, παρενέργεια της οποίας ήταν και η έξαρση του πληθωρισμού, οι οποίες άλλαξαν την ιστορία της Κυπριακής οικονομίας. Η οικονομία μας, μέσα από τις διαθρωτικές αλλαγές που κάναμε από το 2013 και μετά, επέδειξε πρωτοφανή ανθεκτικότητα και ευελιξία, κτίζοντας ξανά σε στέρεες βάσεις τα θεμέλια του κοινωνικο-οικονομικού μας ιστού. Και με αυτό τον τρόπο, επέστρεψε πίσω στις ράγες της ανάπτυξης και των πλεονασμάτων.

 

Ξεκινώ την ομιλία μου με αυτή την ιστορική αναδρομή, όχι βεβαίως για να πω ότι σήμερα δεν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα που οφείλει η Κυβέρνηση να αντιμετωπίσει με περισσότερη αποτελεσματικότητα και ουσία. Εάν κάνω αυτή την ιστορική αναδρομή, είναι για να θυμίσω σε όλους ότι στην οικονομία εύκολα χαλάς αλλά δύσκολα κτίζεις. Εύκολα χαλάς με επικίνδυνες προτάσεις που αποσταθεροποιούν το σύστημα μας, αλλά δύσκολα, πολύ δύσκολα κτίζεις μέσα από τους κόπους και τις θυσίες των πολιτών, αλλά και με δύσκολες αποφάσεις που ενέχουν πολιτικό κόστος.

 

12 χρόνια πριν, όχι και τόσο μακριά από το σήμερα, δίναμε ως κοινωνία και ως τόπος τον μεγαλύτερο αγώνα μετά το 1974 για να επιβιώσουμε. Θυμηθείτε λίγο. Μεγάλη ύφεση, μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, εκτόξευση της ανεργίας, εκτόξευση του δημόσιου χρέους και των κοινωνικών παντοπωλείων. Τα ταμεία του κράτους είχαν δεν είχαν τα κονδύλια για να πληρώσουν μισθούς και συντάξεις για ένα μόνο μήνα.

 

Σήμερα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η οικονομία μας βρίσκεται σε μια σταθερή πορεία, αποτέλεσμα σοβαρών και δύσκολων αποφάσεων που λήφθηκαν από το 2013 και εντεύθεν. Πλεονασματικός προϋπολογισμός, αυξημένος ρυθμός ανάπτυξης, δημοσιονομικά πλεονάσματα, μείωση του δημόσιου χρέους. Και ακριβώς λόγω αυτών των μακροοικονομικών συνθηκών, σήμερα έχουμε όλοι μας την ευχέρεια να ανταγωνιζόμαστε μεταξύ μας για το ποιος θα ζητήσει περισσότερα για την κοινωνία και τους πολίτες.

 

Γιατί τα λέω όλα αυτά; Γιατί βλέπω ότι τα παθήματα του παρελθόντος δεν έγιναν μαθήματα. Γιατί βλέπω συνεχώς να κατατίθενται επικίνδυνες προτάσεις για την οικονομία τόσο από εντός όσο και από εκτός Κοινοβουλίου. Γιατί δυστυχώς ακόμη και σήμερα, κάποιοι δεν έχουν μάθει από τα λάθη του παρελθόντος. Από τα δικά τους λάθη.

 

Και για να γίνω πιο σαφής. Εάν κάτι πάλι πάει στραβά με το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα, δεν είναι τα λεγόμενα golden boys που θα πάθουν την ζημιά, αλλά οι ίδιοι οι καταθέτες που έχουν μαζέψει από την αρχή τους κόπους μιας ζωής, τα νεαρά ζευγάρια που ονειρεύονται μια καλύτερη ζωή, οι οικογένειες που θέλουν να σπουδάσουν τα παιδιά τους, οι νέες και οι νέοι μας που επιθυμούν να επενδύσουν σε δική τους επιχείρηση στον ιδιωτικό τομέα και να ανοίξουν τα φτερά τους. Από την άλλη, εάν κάτι πάλι πάει στραβά στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, αυτοί που θα επηρεαστούν πρωτίστως είναι οι ευάλωτες ομάδες, τα άτομα με αναπηρία, οι χαμηλοσυνταξιούχοι μας, οι χρόνιοι ασθενείς, οι λιγότερο προνομιούχοι συμπολίτες μας.

 

Υπάρχουν βεβαίως και αυτοί που θεωρούν ότι μπορούν να κτίσουν πολιτική καριέρα, αμφισβητώντας τα πάντα και καταστρέφοντας όλα όσα με τόσο κόπο κτίσαμε όλοι μαζί τα τελευταία 12 χρόνια. Δεν φοβάμαι να πω τα πράγματα με το όνομα τους. Ναι ζούμε στην εποχή της λασπολογίας. Ναι ζούμε στην εποχή της παραπληροφόρησης. Ναι ζούμε στην εποχή της μεγάλης τοξικότητας, του λαϊκισμού και της φαιδρότητας. Και ναι είναι αυτά τα φαινόμενα που αποστρέφουν τους πολίτες από την πολιτική, καταρρακώνουν την εμπιστοσύνη της κοινωνίας προς τους πολιτικούς, τους τσουβαλιάζουν όλους σε ένα καζάνι και δημιουργούν την αίσθηση ότι τα πάντα είναι διαλυμένα.

 

Το καλύτερο όμως είναι το εξής. Όλοι αυτοί που μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης νυχθημερόν κατηγορούν τα κόμματα για όλα τα κακά αυτού του τόπου, είναι οι ίδιοι που «ξεπετάσσονται» κάθε μέρα με ένα νέο κόμμα. Και όλοι αυτοί που τα βάζουν νυχθημερόν με τους βουλευτές, είναι πάλι οι ίδιοι που διακαώς προσπαθούν να κερδίσουν μια θέση στην Βουλή των Αντιπροσώπων. Οπότε ας προβληματιστούμε λίγο. Τι βουλή θα έχουμε του χρόνου; Τι αποφάσεις θα λαμβάνονται; Τι αντίκτυπο θα έχουν αυτές οι αποφάσεις στους πολίτες και στην οικονομία του τόπου.

 

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

 

Ως Δημοκρατικός Συναγερμός βάλαμε γερές πλάτες τα τελευταία χρόνια για να κτίσουμε ξανά τα θεμέλια της οικονομία μας, και σταθήκαμε ανάχωμα σε επικίνδυνες και λαϊκίστικες προτάσεις εντός της Βουλής, οι οποίες θα αποσταθεροποιούσαν το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα και την οικονομία του τόπου. Και το πράξαμε αυτό έχοντας πλήρης επίγνωση του πολιτικού κόστους που δεχθήκαμε όλα αυτά τα χρόνια. Άλλωστε αυτή είναι η δική μας φιλοσοφία στο Δημοκρατικό Συναγερμό, να είμαστε ωφέλιμοι και υπεύθυνοι για τον τόπο και την κοινωνία και όχι αρεστοί για κάποια πρόσκαιρα ψηφοθηρικά κέρδη.

 

Αναγνωρίζουμε βεβαίως ότι παρόλη την καλή πορεία της οικονομίας μας, μερίδα των συμπολιτών μας δυσκολεύεται στην καθημερινότητα τους λόγω της συνεχιζόμενης ακρίβειας, αλλά και λόγω της στεγαστικής κρίσης που μαστίζει ιδιαίτερα τους νέους μας, οι οποίοι δυσκολεύονται και να κτίσουν αλλά και να ενοικιάσουν ένα σπίτι. Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν για αυτά τα προβλήματα. Και σίγουρα δεν είναι για μας λύση να διαλύσουμε τα πάντα επειδή κάτι δεν λειτουργεί σωστά. Υπάρχει όμως μια συνετή προσέγγιση, την οποία ακολουθήσαμε όλα αυτά τα χρόνια, η οποία εκ του αποτελέσματος είχε θετικό πρόσημο.

 

Τι λέμε εμείς για την οικονομία; Λέμε ότι ακριβώς σε εποχές που οι οικονομικοί δείκτες είναι θετικοί, δεν πρέπει να εφησυχαζόμαστε, αλλά πρέπει με μεγάλη σύνεση και ορθολογισμό να διαχειριζόμαστε τα δημόσια οικονομικά. Εμείς λέμε ότι σήμερα αυτό που πρέπει να μας απασχολήσει δεν είναι τι αποκοπές θα κάνουμε ή τι φορολογίες θα επιβάλουμε, όπως λέει το ΑΚΕΛ, και εδώ έγκειται ακόμη μια μεγάλη ιδεολογική διαφορά μεταξύ μας, αλλά ακριβώς το αντίθετο.  Αυτό που πρέπει να μας απασχολήσει είναι πώς χρησιμοποιούμε με βέλτιστο τρόπο όλα αυτά τα πλεονάσματα και τους διαθέσιμους πόρους του κράτους για να πετύχουμε ουσιαστική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των συμπολιτών, πως ενισχύουμε περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μας και πώς να ενισχύσουμε την κοινωνική συνοχή και το κράτος πρόνοιας για τους λιγότερο τυχερούς συμπολίτες μας.

 

Συνεπώς μια σωστή δημοσιονομική πολιτική επιβάλει τον καθορισμό προτεραιοτήτων και εμείς τις θέσαμε εδώ και καιρό. Είναι η μεσαία τάξη, η οποία πληρώνει τους περισσότερους φόρους, έχει τον μεγαλύτερο όγκο δανείων και αποκλείεται από την κοινωνική πολιτική για τις πιο ευάλωτες ομάδες. Είναι οι οικογένειες με παιδιά και φοιτητές, γιατί πληρώνουν περισσότερο σε τρόφιμα, ρεύμα, καύσιμα και ενοίκια που είναι σε αυτές τις κατηγορίες που ανέβηκαν περισσότερο οι τιμές. Είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες πλήγηκαν από την ακρίβεια και τα υψηλά επιτόκια. Είναι βεβαίως και οι ευάλωτες ομάδες, οι χαμηλοσυνταξιούχοι μας, τα άτομα με αναπηρία, οι χρόνιοι ασθενείς για τους οποίες θα πρέπει να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η κοινωνική πολιτική.

 

Έχουμε ήδη εισηγηθεί στην Κυβέρνηση ότι θα έπρεπε να αφιερώσει περισσότερους πόρους σε πολιτικές στήριξης προς αυτές τις κατηγορίες του πληθυσμού, παρά να ενισχύει τις ανελαστικές δαπάνες, δίνοντας αστόχευτες οριζόντιες αυξήσεις στον δημόσιο τομέα και να προχωρεί σε χιλιάδες προσλήψεις χωρίς προτεραιοποίηση που δεσμεύουν τον προϋπολογισμό για δεκαετίες. Αυτές τις προτεραιότητες θέσαμε και στα πλαίσια της φορολογικής μεταρρύθμισης και για αυτό καταθέσαμε τροπολογίες που βελτιώνουν τα νομοσχέδια προς όφελος της μεσαίας τάξης, των οικογενειών, των πολύτεκνων και των κυπριακών επιχειρήσεων. Και σε αυτό το σημείο δηλώνουμε για ακόμη μια φορά ότι δεν πρόκειται να δεχθούμε καμία νέα φορολογία, γιατί επιβαρύνει την οικονομία μας και γιατί το κόστος μετακυλύεται πάντα στον πολίτη.

 

Την ίδια ώρα, μεταξύ άλλων, προτείναμε την αύξηση του επιδόματος τέκνου και της φοιτητικής χορηγίας, καθώς και την επέκταση των εισοδηματικών κριτηρίων για να επωφεληθούν περισσότερες οικογένειες της μεσαίας τάξης. Εισηγηθήκαμε να ληφθούν περισσότερα μέτρα για την στεγαστική πολιτική για τα νεαρά ζευγάρια που θέλουν να αποκτήσουν στέγη, όπως η αύξηση του συντελεστή δόμησης, ανέγερση κοινωνικών κατοικιών από τον ΚΟΑΓ και γενικότερα μέτρα που θα αυξήσουν την προσφορά και να συγκρατηθούν οι τιμές. Επιπρόσθετα, καταθέσαμε πρόταση νόμου για το οικογενειακό αφορολόγητο εισόδημα, η οποία αφορά τη μεσαία τάξη, όπου ένας εκ των δύο συζύγων είναι κάτω από το όριο του αφορολόγητου εισοδήματος, η οποία θα επανέλθει για συζήτηση με το νέο έτος.

 

Παράλληλα, επισημαίνουμε ότι δεν έχουμε δει σχεδόν κανένα νέο έργο ούτε στον φετινό προϋπολογισμό. Θεωρούμε ότι η Κυβέρνηση οφείλει να δώσει περισσότερη έμφαση σε επενδύσεις μακροπρόθεσμου οφέλους με στόχο την προώθηση ενός αναπτυξιακού μοντέλου που να ανταποκρίνεται στο σημερινό ευρωπαϊκό και παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, όπως σε έργα υποδομής, στην ενίσχυση της ψηφιακής μετάβασης, σε περιβαλλοντικά έργα, σε επενδύσεις στην υγεία, στην καινοτομία κτλ. Με αυτές τις επενδύσεις, μπορούμε να πετύχουμε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μας αλλά και των εργαζομένων μας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του δυνητικού ρυθμού ανάπτυξης, λόγω ακριβώς της αύξησης των επενδύσεων. Για αυτό και πέρα από τους ευρωπαϊκούς πόρους, θα πρέπει να προσθέσουμε και εθνικούς πόρους για να κάνουμε ένα πραγματικό άλμα στη νέα εποχή.

 

Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

 

Φέτος τον Δεκέμβρη συμπληρώνω 6.5 χρόνια παρουσίας στα κοινοβουλευτικά έδρανα. 6.5 χρόνια καθημερινής κοινοβουλευτικής εργασίας και επαφής με την κοινωνία.  Είναι ακριβώς μέσω αυτής της επαφής που διαμορφώνονται οι προτάσεις μου, αφουγκραζόμενη πάντοτε τους πολίτες. Χωρίς λαϊκισμούς και συνθήματα, αλλά με σοβαρότητα και μεγάλη ευθύνη, προσπαθώ να συμβάλλω εποικοδομητικά στην αλλαγή της καθημερινότητας των συμπολιτών μας προς το καλύτερο.

 

Ως Αναπληρώτρια Πρόεδρος της Επιτροπή Υγείας οφείλω να κάνω αναφορά στο ΓΕΣΥ. Για το Δημοκρατικό Συναγερμό η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ΓΕΣΥ παραμένει η μεγαλύτερη μας έγνοια, για αυτό και όλοι οφείλουμε να εργαστούμε για την επίλυση των προβλημάτων που προέκυψαν. Πρέπει επιτέλους να αυτονομηθούν διοικητικά και οικονομικά τα κρατικά μας νοσηλευτήρια – αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσει η χορηγία από το κράτος. Πρέπει να γίνουν πιο αυστηροί και αποτελεσματικοί οι έλεγχοι των δαπανών του ΟΑΥ μέσω του medical audit. Πρέπει να περιοριστούν περαιτέρω οι καταχρήσεις, οι λίστες αναμονής και να ενισχυθεί η ποιότητα ορισμένων παρεχόμενων υπηρεσιών. Την ίδια ώρα συμβάλουμε εποικοδομητικά στην προώθηση πολιτικών που ενισχύουν τις υπηρεσίες υγείας στον τόπο μας. Ενδεικτικά αναφέρω, τα κέντρα αποκατάστασης, τον συνήγορο του ασθενούς, το εθνικό ινστιτούτο καρκίνου, τις πανεπιστημιακές κλινικές, την ανακουφιστική φροντίδα, την εθνική αρχή ασθενοφόρων κτλ.

 

Σε αυτό το σημείο οφείλω να κάνω ιδιαίτερη αναφορά σε συγκεκριμένα ζητήματα υγείας. Στην εξαιρετικής σημασίας πρόταση νόμου μας για τη θέσπιση του νομοθετικού πλαισίου για την δημιουργία επιτέλους στην Κύπρο, Κέντρου Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών για αλλογενείς μεταμοσχεύσεις που θα διευκολύνει εκατοντάδες συμπολίτες μας. Στα θέματα ψυχικής υγείας και στην επιτακτική ανάγκη να αλλάξει το νομοθετικό μας πλαίσιο για να στηρίξουμε ουσιαστικά τα άτομα που βιώνουν αυτό τον γολγοθά. Στην επιμονή μας να παρακολουθούμε στενά την εκτέλεση και ολοκλήρωση του έργου της επέκτασης της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών στο Μακάρειο Νοσοκομείο. Στην επιμονή μας να ληφθούν σοβαρά υπόψη, χωρίς χλευασμό, τα σοβαρά ζητήματα της εμμηνόπαυσης που αγγίζουν την κάθε γυναίκα.

 

Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

 

Εάν έχει ένα θέμα που χαρακτηρίζει την δική μου θητεία, είναι ο καθημερινός μου αγώνας να θέτω ως προτεραιότητα την διευκόλυνση της κάθε γυναίκας στην μεγαλύτερη ευλογία που υπάρχει, αυτή της μητρότητας. Και νιώθω πραγματικά περήφανη για όλα όσα πετύχαμε συλλογικά όλα αυτά τα χρόνια. Και δεν ήταν λίγα. Σπάσαμε ταμπού, ανοίξαμε δρόμους, δώσαμε δύναμη και δυνατότητα στην κάθε γυναίκα να διεκδικήσει τις επιθυμίες και τα θέλω της.

 

Βάλαμε στο χάρτη τα θέματα των εξωσωματικών. Αυξήσαμε την κρατική χορηγία που δίνεται από το σχέδιο αντιμετώπισης της υπογονιμότητας, αυξήσαμε τις φορές των αιτήσεων και συμπεριλάβαμε επιτέλους τις μονήρεις γυναίκες και τις γυναίκες σε σχέση. Ενημερώσαμε για τη δυνατότητα φύλαξης της γονιμότητας των γυναικών για το μέλλον και δώσαμε κρατική χορηγία €2000 για τη διαδικασία φύλαξης ωαρίων. Προωθήσαμε την δωρεάν φύλαξη ωαρίων και σπέρματος για τα άτομα με καρκίνο. Μιλήσαμε ανοικτά και ειλικρινά για τις παρένθετες μητέρες, για τη διαδικασία απόκτησης παιδιού μέσω δότη/δότριας σπέρματος και ωαρίου. Ενισχύσαμε την νομοθεσία για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και δώσαμε το δικαίωμα στις μονήρεις γυναίκες να κάνουν παιδί με παρένθετη μητέρα.

 

Παράλληλα ενισχύουμε το ρόλο της μητέρας. Προωθήσαμε τη δημιουργία χώρων θηλασμού στους χώρους εργασίας. Πετύχαμε την επέκταση από 9 σε 12 μήνες του δικαιώματος νέων μητέρων για διακοπή της εργασίας της για λόγους θηλασμού ή/και της αυξημένης φροντίδας των παιδιών. Πετύχαμε την περαιτέρω επέκταση της άδειας μητρότητας για το πρώτο παιδί στις 22 βδομάδες. Και ασφαλώς θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας για την επέκταση της άδειας μητρότητας στις 26 βδομάδες από το πρώτο παιδί, αλλά και στην περαιτέρω ενίσχυση των γυναικών που γεννούν τα παιδιά τους πρόωρα. Την ίδια ώρα επιμένουμε για τη δημιουργία υποδομών φύλαξης παιδιών σε μεγάλους χώρους εργασίας στα πρότυπα του εξωτερικού.

 

Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Ο Δημοκρατικός Συναγερμός θα ψηφίσει υπέρ του κρατικού προϋπολογισμού, θέτοντας πάνω από όλα το καλώς νοούμενο συμφέρον των συμπολιτών μας, το καλό του τόπου μας και της κοινωνίας μας. Γιατί γνωρίζουμε, πρώτοι από όλους εμείς την αξία της δημοσιονομικής πειθαρχίας και μακροοικονομικής σταθερότητας για την πραγματική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της καθημερινότητας των συμπολιτών μας.

 

Κλείνοντας την ομιλία μου, επιθυμώ να ευχαριστήσω την Πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών για τη συνεργασία και βεβαίως την Γραμματεία της Επιτροπής για την εργατικότητα και τις ατέλειωτες ώρες που αφιέρωσαν για την ολοκλήρωση της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού.

 

Και βεβαίως αφήνω πάντα το καλύτερο για το τέλος. Τα τελευταία 6.5 χρόνια που υπηρετώ τον πολίτη, είχα πάντα δίπλα μου ένα εξαιρετικό νέο με κοφτερό μυαλό, με πολιτική κρίση και με ένα ιδιαίτερο χάρισμα να κατανοεί τον άνθρωπο και τα προβλήματα του. Και αυτός βεβαίως είναι ο συνεργάτης μου ο Στέφανος Καραολής. Με τον Στέφανο διανύσαμε αμέτρητα χιλιόμετρα σε όλη την Κύπρο, αφουγκραστήκαμε εκατοντάδες συμπολίτες μας και προσπαθήσαμε ως ομάδα να υπηρετήσουμε τον πολίτη και τον τόπο μας στο μέγιστο βαθμό που μπορούμε. Στέφανε μου όσα ευχαριστώ και να πω για τη στήριξη και την αφοσίωση σου όλα αυτά τα χρόνια θα είναι πάντα λίγα. Το μόνο που εύχομαι είναι να είμαστε εδώ και του χρόνου για να συνεχίσουμε την προσπάθεια μας να κάνουμε καλό για τον πολίτη.

 

Σας ευχαριστώ και εύχομαι σε όλους καλές γιορτές με αισιοδοξία και πίστη.