Συνέντευξη Αντιπροέδρου και Βουλεύτριας κ. Σάβιας Ορφανίδου στην Εφημερίδα Αλήθεια, 13/4/25
Μιλήσατε για νέες πραγματικότητες στην παγκόσμια οικονομία. Πώς επηρεάζεται η Ευρώπη από την πολιτική των δασμών Τράμπ;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει τεράστιο όγκο εξαγωγών βιομηχανικών προϊόντων στις Ηνωμένες Πολιτείες οπότε αναπόφευκτα θα επηρεαστεί. Αν η ΕΕ τελικώς ανταποδώσει στους δασμούς Τράμπ τότε θα επηρεαστεί γενικότερα ο τεράστιος όγκος συναλλαγών μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομικών περιοχών του κόσμου.
Αναμένεται επίσης να επηρεαστούν αρνητικά οι προγραμματισμένες επενδύσεις και οι υφιστάμενες εφοδιαστικές αλυσίδες. Επειδή όλα αυτά θα επεκταθούν και σε άλλες χώρες του πλανήτη, για αυτό μιλήσαμε για μια νέα οικονομική πραγματικότητα.
Είναι δεδομένο ότι οι δασμοί και ο προστατευτισμός δεν βοηθούν την παγκόσμια οικονομία. Δημιουργούν πληθωριστικές πιέσεις και περιορίζουν τις νέες επενδύσεις για περισσότερη ανταγωνιστικότητα.
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνει η ΕΕ;
Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να βελτιώσει την εσωτερική της λειτουργία, να μειώσει τη γραφειοκρατία, να ενθαρρύνει τις επενδύσεις και να αναπτύξει περαιτέρω τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές. Θα απαιτηθεί επίσης να αναπτύξει περαιτέρω τους εμπορικούς της δεσμούς με τρίτες χώρες. Θέλω βεβαίως να ελπίζω ότι θα υπάρξει τελικώς έδαφος για διαπραγματεύσεις και συμφωνία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην Κύπρο;
Η Κύπρος δεν έχει μεγάλες συναλλαγές με τις ΗΠΑ. Έχει όμως στενούς οικονομικούς δεσμούς με την ΕΕ καθώς και με τρίτες χώρες της περιοχής που επίσης δύναται να επηρεαστούν αρνητικά. Τούτο σημαίνει ότι δεν θα δούμε τις επιπτώσεις βραχυπρόθεσμα αλλά με κάποια χρονική υστέρηση. Οι επιπτώσεις θα αφορούν το αυξημένο κόστος εισαγωγών, και πιθανώς να υπάρξει ένα νέο κύμα πληθωρισμού και μείωση των ξένων άμεσων επενδύσεων. Βεβαίως δεν ξέρουμε ακριβώς πού θα καταλήξει αυτή η μεγάλη εμπορική ένταση. Είναι βέβαιο ότι θα επικρατήσει γενικότερα ανά το παγκόσμιο μια αβεβαιότητα που δεν ωφελεί καμία οικονομία.
Από την άλλη πλευρά, βλέπω μια μείωση στις τιμές του πετρελαίου που θα λειτουργήσει κάπως αντισταθμιστικά.
Πως πρέπει να προετοιμαστεί η Κύπρος; Προτείνατε μείωση κρατικών δαπανών;
Όχι, δεν προτείναμε αυτό. Αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι καλύτερη ιεράρχηση και προτεραιοποίηση και όχι μείωση των κρατικών δαπανών. Λέγαμε εδώ και καιρό πως δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός. Πως δεν πρέπει να πάμε σε ανεξέλεγκτες προσλήψεις και άλλα μέτρα που διογκώνουν τις ανελαστικές δαπάνες του κράτους. Πως πρέπει να θέσουμε καλύτερα τις προτεραιότητές μας. Είναι σε αυτά που διαφωνούμε έντονα με την κυβέρνηση στην οικονομική της πολιτική.
Ούτε και αύξηση δαπανών προτείνουμε. Ουσιαστικά μιλάμε για αναπροσαρμογή δαπανών και προτεραιοτήτων. Έτσι ώστε να συνεχίσουμε να έχουμε δημοσιονομικό πλεόνασμα και να μειώνεται το δημόσιο χρέος.
Αυτά δεν είπε και ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας;
Μα ακριβώς. Σε κρίσιμες στιγμές είναι σημαντικό να ακούμε όλοι τους επικεφαλής των αρμόδιων θεσμών. Στο ίδιο πλαίσιο μίλησαν επίσης ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου και ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας.
Ποιες προτεραιότητες προτείνατε δηλαδή στην κυβέρνηση;
Εδώ και περίπου δύο χρόνια μιλάμε για την αναγκαιότητα περιορισμού των προσλήψεων και των αστόχευτων μέτρων. Αντιπροτείνουμε περισσότερες αναπτυξιακές δαπάνες, κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις και περισσότερα στοχευμένα μέτρα κοινωνικής πολιτικής. Περισσότερη έμφαση θεωρούμε ότι θα πρέπει να δοθεί στη μεσαία τάξη που για χρόνια πληρώνει τους περισσότερους φόρους.
Ο συνδυασμός αυτών θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας σε οποιοδήποτε εξωτερικό κίνδυνο και θα έχει καλύτερα αποτελέσματα στο κοινωνικό σύνολο. Απέτυχε σε αυτό η κυβέρνηση και είναι ένας από τους σοβαρούς λόγους που η αποδοχή της έχει μειωθεί σημαντικά.
Ο ΔΗΣΥ ήταν το μόνο κόμμα που καταψήφισε το νομοσχέδιο για την αποπαγοποίηση των προσλήψεων. Θεωρείτε ότι ήταν σωστή κίνηση;
Ναι, ήταν μια πολύ σωστή απόφαση. Οι πρόσφατες αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία αλλά και οι δηλώσεις των επικεφαλή αρμόδιων θεσμών αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Ήταν λάθος της κυβέρνησης το νομοσχέδιο για πλήρη και καθολική αποπαγοποίηση των προσλήψεων. Θα μπορούσαμε να δεχτούμε ορισμένες λογικές εξαιρέσεις για ευαίσθητους τομείς (Σώματα Ασφαλείας, Παιδεία, Υγεία, συγκεκριμένους νευραλγικούς τομείς της δημόσιας υπηρεσίας και Οργανισμούς στον ανταγωνισμό).
Πως πλησιάζει ο ΔΗΣΥ τις εξαγγελίες για τη φορολογική μεταρρύθμιση για φυσικά και νομικά πρόσωπα;
Είπαμε ότι σε δύο-τρία μεγάλα θέματα οι προτάσεις που εξαγγέλθηκαν πλησιάζουν τις δικές μας κατευθύνσεις. Εδώ και καιρό λέγαμε πως στις παρούσες οικονομικές συνθήκες ακρίβειας, υψηλών επιτοκίων και υψηλού κόστους στέγασης, χρειάζονται μέτρα για τις οικογένειες με παιδιά και φοιτητές, τη μεσαία τάξη και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η φορολογική μεταρρύθμιση είπαμε ότι πρέπει οπωσδήποτε να απευθύνεται κυριότερα σε αυτές τις κατηγορίες.
Είστε ικανοποιημένοι δηλαδή;
Πιστεύουμε ότι μπορεί να υπάρξουν βελτιώσεις. Επεξεργαζόμαστε διάφορες εναλλακτικές εισηγήσεις και θα ακούσουμε τους φορείς της αγοράς και τους κοινωνικούς εταίρους.
Η πρότασή νόμου μας πάντως που ήδη συζητείται στην Επιτροπή Οικονομικών και αφορά το οικογενειακό αφορολόγητο εισόδημα, πιστεύουμε πως πρέπει να προστεθεί. Γιατί αφορά στοχευμένα τις οικογένειες που ο ένας εκ των δύο συζύγων είναι κάτω από το αφορολόγητο εισόδημα.
Γενικά θα έλεγα ότι δεν μας αφορά μόνο η φορολογική ελάφρυνση νοικοκυριών και επιχειρήσεων αλλά, ταυτόχρονα, και η δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών. Ως εκ τούτου, ίσως για τις οικογένειες με παιδιά και φοιτητές και τη μεσαία τάξη να πρέπει να κάνουμε λίγα περισσότερα.
Κατηγορείστε ότι είναι η δική σας κυβέρνηση που συμπεριέλαβε την πράσινη φορολογία στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Για να εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Σχέδιο Ανάκαμψης έπρεπε να προταθούν μέτρα που αντιμετωπίζουν τις χρόνιες αδυναμίες της κάθε χώρας ξεχωριστά, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα της τότε εποχής. Η συναντίληψη που υπήρχε τότε ήταν πως αν αυξηθεί μία φορολογία, θα πρέπει να μειωθεί κάποια άλλη, τουλάχιστον ισοδύναμου αποτελέσματος, ούτως ώστε να επιτυγχάναμε φορολογική ουδετερότητα ή ακόμα και ελάφρυνση. Άρα δεν μιλάμε για αύξηση του φορολογικού βάρους αλλά για αναπροσαρμογή.
Η παρούσα κυβέρνηση φαίνεται να άλλαξε αυτή τη συναντίληψη. Δηλαδή να φορολογήσει από τη μία, και από την άλλη, αντί να μειώσει φορολογίες κάπου αλλού, να κάνει απλά περισσότερη κοινωνική πολιτική, που οφείλει να κάνει ούτως ή άλλως.
Σε κάθε περίπτωση θα δούμε τις τελικές θέσεις της κυβέρνησης και θα υποβάλουμε τη δική μας τεκμηριωμένη αντιπρόταση, αν χρειαστεί.
Δεν το θεωρείτε ιδιαίτερα επιβαρυντικό να επιβληθεί η όποια φορολογία σήμερα;
Για αυτό σας είπα ότι πρέπει να μειωθούν άλλες φορολογίες στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις. Μου δίνετε όμως την ευκαιρία να πω ότι η ΕΕ οφείλει να επανεξετάσει όλα τα μέτρα που αφορούν την πράσινη μετάβαση, ιδίως αυτά που επιβαρύνουν την ανταγωνιστικότητά της, καθότι τα δεδομένα της σημερινής εποχής είναι διαφορετικά από το παρελθόν.
Στις σημερινές συνθήκες μάλιστα, με την Προεδρία Τράμπ, ίσως είναι ακόμη πιο επιτακτικό να κάνει μια γενικότερη επαναξιολόγηση.
Πως κρίνετε την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης;
Όπως είπα προηγουμένως συμφωνούμε με τη διατήρηση δημοσιονομικών πλεονασμάτων και τη μείωση του δημοσίου χρέους. Σε αυτά διαφωνούμε με το ΑΚΕΛ, το οποίο ζητά σχεδόν τα πάντα (αύξηση όλων των επιδομάτων, προσλήψεις, γενικές αυξήσεις κτλ.), καταστρατηγώντας την αρχή της δημοσιονομικής πειθαρχίας και σταθερότητας.
Με την κυβέρνηση διαφωνούμε στην κατανομή των δαπανών και στις προτεραιότητές της. Δηλαδή, διαφωνούμε με τα αστόχευτα μέτρα, τις ανεξέλεγκτες προσλήψεις και τη διόγκωση των ανελαστικών δαπανών και προς αυτή την κατεύθυνση κρούουμε για ακόμη μια φορά τον κώδωνα του κινδύνου.