«Χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη…ένα ενοποιημένο προϋπολογισμό…και χρειαζόμαστε μια πολιτική ένωση πρώτα από όλα»
Άνγκελα Μέρκελ, Γερμανίδα Καγκελάριος, 7/6/12.
Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση ταρακούνησε συθέμελα το οικοδόμημα που ονομάζεται Ευρωζώνη, το οποίο, όπως διαφάνηκε στην πορεία, στηρίχθηκε σε μια ημιτελή και προβληματική οικονομική ένωση. Τα δημοσιονομικά προβλήματα κρατών-μελών (ΚΜ) όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, με αποκορύφωμα την τραγική κατάσταση στην Ελλάδα, έφερε στην επιφάνεια χρόνια διαθρωτικά προβλήματα του συστήματος και ανάγκασε τους ηγέτες της ΕΕ να έρθουν αντιμέτωποι με την ουσία του προβλήματος: Για να λειτουργήσει και να επιβιώσει μακροπρόθεσμα μια νομισματική ένωση, θα πρέπει να βασίζεται σε μια πραγματική οικονομική ένωση των ΚΜ, η οποία θα πρέπει, ταυτόχρονα, να συνοδεύεται από μια μορφή πολιτικής ένωσης.
Πριν λίγες εβδομάδες, ο τέως Διοικητής της ΕΚΤ παρουσίασε στους G8, τη δική του πρόταση για τη σωτηρία του ευρώ, με βάση την οποία η Ευρώπη μπορεί να ενισχύσει τη νομισματική της ένωση δίνοντας στους Ευρωπαίους πολιτικούς την εξουσία να κηρύσσουν σε χρεοκοπία ένα κράτος και να αναλαμβάνουν τη δημοσιονομική του πολιτική. Με άλλα λόγια, γίνεται πλέον εμφανές ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση και τη σωτηρία της Ευρωζώνης είναι η δημοσιονομική ένωση των ΚΜ, η οποία θα αποτελέσει το επόμενο βήμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο τέως Διοικητής, «η ομοσπονδία σε εξαιρετικές περιστάσεις μου φαίνεται, όχι μόνο απαραίτητη για να εξασφαλιστεί ότι έχουμε μια σταθερή ΟΝΕ, αλλά μπορεί να ταιριάζει στην ίδια τη φύση της Ευρώπης μακροπρόθεσμα».
Έχει καταστεί σαφές μέσα από τη συλλογική εμπειρία των τελευταίων ετών ότι για να σταθεροποιηθεί και να επιβιώσει από αυτή την κρίση η Ευρωζώνη, και κατά συνέπεια η ΕΕ, θα πρέπει να υπάρχει περισσότερος εποπτικός έλεγχος σε κεντρικό επίπεδο, τόσο σε θέματα τραπεζών, όσο σε δημοσιονομικά και άλλα οικονομικά ζητήματα. Για να υπάρξει περισσότερος κεντρικός έλεγχος, θα πρέπει να ενισχυθούν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, θα πρέπει να υπάρξει περισσότερη εκχώρηση εθνικών εξουσιών σε υπερεθνικό επίπεδο, και θα πρέπει να εξευρεθεί ένας τρόπος αντιμετώπισης ή/και υπερπήδησης των εθνικών συμφερόντων.
Είναι πλέον εμφανές ότι αυτή η προσέγγιση κερδίζει έδαφος ανάμεσα στους ηγέτες της ΕΕ. Ενδεικτικό ως προς τούτου είναι οι πρόσφατες δηλώσεις της Γερμανίδας Καγκελαρίου υπέρ της εποπτεία των τραπεζών σε κεντρικό επίπεδο κατά τρόπο ώστε να μην παίζουν τόσο μεγάλο ρόλο τα εθνικά συμφέροντα, καθώς και αυτές του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος αναφέρθηκε σε τραπεζική ένωση της Ευρωζώνης, με γνώμονα τη δημιουργία και οικονομικής ένωσης. Επιπρόσθετα, καθόλου τυχαίες δεν είναι και οι πληροφορίες που δημοσίευσε πρόσφατα το γερμανικό περιοδικό «Spiegel», αναφορικά με τα σχέδια του Προέδρου της Ε. Επιτροπής, της ΕΚΤ και της Ευρωζώνης για μια δημοσιονομική ένωση με αυστηρό έλεγχο στα ΚΜ, με τη δημιουργία ενός Ευρωπαίου Υπουργού Οικονομικών και την περαιτέρω εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας σε ευρωπαϊκούς θεσμούς και όργανα.
Η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή, όλοι στην Ευρώπη, ανεξαρτήτως ιδεολογικής αφετηρίας και προσέγγισης, μπορούν να αντιληφθούν την επιτακτική ανάγκη για τη λήψη διαθρωτικών μέτρων για την επιβίωση του ενιαίου νομίσματος, τα οποία ενδεχομένως να οδηγούν σε «περισσότερη» Ευρώπη. Και αυτοί που δεν μπορούν, σαφέστατα στερούνται σοβαρότητας. Για την Κύπρο μας, το ζήτημα παραμένει φυσικά, κατά πόσο θέλουμε «περισσότερη» Ευρώπη που να οδηγεί σε περισσότερο κεντρικό συντονισμό, σε περισσότερη αλληλεξάρτηση των ΚΜ, σε περισσότερη οικονομική ασφάλεια, και, σε τελική ανάλυση, σε περισσότερη πολιτική ένωση, ή κατά πόσο θα συνεχίσουμε να κτίζουμε πάνω στον ευρωσκεπτικισμό κάποιων που μονίμως προσπαθούν να διατηρήσουν την Κύπρο στην δεύτερη ή στην τρίτη κατηγορία ταχύτητας της ΕΕ.
Η Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ σε δύο βδομάδες θα είναι μια πραγματικότητα. Είναι καιρός να κάνουμε πράξη το εύηχο σύνθημα μας για «Καλύτερη Ευρώπη». Είναι καιρός να ακολουθήσουμε τις συστάσεις των Ευρωπαίων εταίρων μας για την άμεση λήψη οικονομικών μέτρων. Είναι καιρός επιτέλους να γίνουμε «περισσότερο» Ευρωπαίοι.