Ο σημαντικός ρόλος της ΕΤΕπ στην Κύπρο

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) είναι η Τράπεζας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει στα 28 Κράτη Μέλη (η Κύπρος συμμετέχει με ποσοστό 0.111%). Η ΕΤΕπ δημιουργήθηκε το 1958 και προσμετρά ήδη 60 χρόνια εμπειρίας σε χρηματοδοτήσεις έργων εντός και εκτός της Ευρώπης, για περίπου 450 έργα ετησίως σε περισσότερες από 160 χώρες.

Η ΕΤΕπ αποτελεί σήμερα τον μεγαλύτερο δανειστή και δανειζόμενο παγκοσμίως. Αντλεί ρευστότητα από τις διεθνείς αγορές με πολύ ευνοϊκούς όρους λόγω του ότι ως Οργανισμός έχει αξιολογηθεί με «AAA», και μεταφέρει αυτό το πλεονέκτημα στους τελικούς δικαιούχους μέσω χαμηλότοκων και μακροπρόθεσμων δανείων. Η κύρια προτεραιότητα της Τράπεζας είναι η επένδυση στην ανάπτυξη της Ευρώπης, μέσω της προώθησης της βιώσιμης και φιλικής προς το περιβάλλον ανάπτυξης, της ενίσχυσης της απασχόλησης, της βελτίωσης των υποδομών και της ενδυνάμωσης της καινοτομίας και της σύγχρονης τεχνολογίας. Τα στατιστικά στοιχεία μόνο για το 2017 καταδεικνύουν τη σημαντική συνεισφορά της ΕΤΕπ στην ανάπτυξη: ο Όμιλος της Τράπεζας (ΕΤΕπ και Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο) έχει παρέχει χρηματοδότηση ύψους €78.2δις για την προώθηση συνολικών επενδύσεων ύψους €250δις, παγκοσμίως.
Στο πλαίσιο των πιο πάνω, εντάσσεται και η συνεργασία της ΕΤΕπ με την Κύπρο, η οποία προσμετρά περισσότερο από 35 χρόνια στήριξης της κυπριακής οικονομίας, μέσω της προώθησης περισσότερων από 50 επενδύσεων στο δημόσιο τομέα και περισσότερων από 350 επενδύσεων στον ιδιωτικό τομέα. Σήμερα, η συνολική στήριξη που έχει λάβει η Κύπρος από την ΕΤΕπ κατά τις τελευταίες δεκαετίες είναι γύρω στο 15% του ΑΕΠ της χώρας, με συνολικό δανεισμό ύψους €2.4δις.
Ο ρόλος της ΕΤΕπ στην Κύπρο ενισχύθηκε σημαντικά κατά τα δύσκολα χρόνια της κρίσης. Η ΕΤΕπ, ενεργώντας αντίθετα του οικονομικού κύκλου, στήριξε σε πολύ μεγάλο βαθμό την κυπριακή οικονομία, μέσω της προώθησης σημαντικών επενδύσεων που ενίσχυσαν την ανάπτυξη. Λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα στατιστικά στοιχεία για τα τελευταία 6 χρόνια (2012-2017), η χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ ανήλθε στα €1.7δις, ενώ τα €333εκ που δόθηκαν στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα της Κύπρου κατά το 2017 αντιστοιχούν στο 1.8% του ΑΕΠ, καταστώντας το 2017 τη 2η χρονιά ρεκόρ κατά τα τελευταία 20 έτη. Η Κύπρος είναι σήμερα αναλογικά το πλέον επωφελούμενο κράτος από όλα τα Κράτη Μέλη της ΕΕ.
Η ΕΤΕπ, ως στρατηγικός δανειστής του δημόσιου τομέα της Κύπρου, έχει ενισχύσει με τη χρηματοδότηση της τη κοινωνική συνοχή και την ανάπτυξη των υποδομών σε νευραλγικούς τομείς της οικονομίας μας. Η ΕΤΕπ χρηματοδότησε την κατασκευή σημαντικών αυτοκινητόδρομων (π.χ. κοντά το νέο Στάδιο του ΓΣΠ), δημόσιων σχολίων και νοσοκομείων (π.χ. το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας) και έχει ενισχύσει υψηλής προτεραιότητας έργα όπως ο Σταθμός της ΑΗΚ στο Βασιλικό, Συμβούλια Αποχετεύσεως και την ανάπλαση σημαντικών περιοχών του Δήμου Λευκωσίας και Πάφου.
Κατά την ίδια περίοδο δεν πρέπει να παραβλέπεται η χρηματοδότη από την ΕΤΕπ των νέων πανεπιστημιακών και ερευνητικών υποδομών ύψους €162εκ του Πανεπιστημίου Κύπρου, η χρηματοδότηση ύψους €26εκ για τις ερευνητικές και άλλες υποδομές του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής, η παραχώρηση δανείου ύψους €35εκ για την κατασκευή υποδομών του ΚΟΔΑΠ στο Βασιλικό (το οποίο αποτελεί το πρώτο έργο υποδομών στην Κύπρο στα πλαίσια του Juncker Plan), καθώς και η παραχώρηση δανείου ύψους €200εκ για χρηματοδότηση των έργων και προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από τα Ταμεία Πολιτικής Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπρόσθετα, μία από τις κύριες προτεραιότητες της ΕΤΕπ είναι να χρηματοδοτήσει στο μέλλον τις αναγκαίες υποδομές στο ενεργειακό τομέα της Κύπρου.
Η ΕΤΕπ συνέβαλε σημαντικά και στον ιδιωτικό τομέα της Κύπρου, ιδιαίτερα κατά τη δύσκολη περίοδο της οικονομικής κρίσης, όπου η πρόσβαση σε δανεισμό από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ήταν σχεδόν αδύνατη. Από το 2014 μέχρι και σήμερα, η ΕΤΕπ παρέχει δάνεια με ευνοϊκούς όρους (χαμηλότοκα και μακροπρόθεσμα) λόγω της κρατικής εγγύησης (ύψους €1δις), σε δέκα κυπριακές τράπεζες, οι οποίες δανείζουν στον ιδιωτικό τομέα με εξίσου ευνοϊκούς όρους. Το Σχέδιο αυτό διαφαίνεται να έχει μεγάλη επιτυχία, καθώς μέχρι σήμερα έχουν υπογραφτεί €680εκ, και με περίπου €400εκ να έχουν ήδη δοθεί ως δάνεια σε πέρα των 240 επιχειρήσεων, έχουν προωθηθεί περίπου 350 αναπτυξιακές επενδύσεις, πολλές από τις οποίες δεν θα προωθούνταν εάν δεν υπήρχε ο χαμηλότοκος δανεισμός από την ΕΤΕπ.
Επιπρόσθετα, η Κυπριακή Δημοκρατία ίδρυσε το 2013 το Ταμείο Επιχειρηματικότητας με χρηματοδότηση της ΕΤΕπ, το οποίο βασίζεται σε μηχανισμό επιμερισμού κινδύνου και το οποίο, σε συνεργασία με δύο κυπριακές τράπεζες, χρηματοδοτεί μικρότερες επιχειρήσεις, ενώ στην ίδια βάση του εν λόγω μηχανισμού και των υψηλότερου ρίσκου καινοτόμων επενδύσεων, προωθείται και το InnovFin SME Guarantee Facility, το οποίο αντλεί πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων. Παράλληλα, η ΕΤΕπ έχει ήδη προωθήσει και χρηματοδοτικό εργαλείο για την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης στα νοικοκυριά.
Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, διαφαίνεται ότι η συνεισφορά της ΕΤΕπ στη στήριξη της κυπριακής οικονομίας, ιδιαίτερα κατά τα δύσκολα χρόνια της κρίσης, ήταν και είναι εξαιρετικά πολύτιμη. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ενδυναμωθεί περαιτέρω η συνεργασία με την Τράπεζα, ιδιαίτερα τώρα που το κράτος έχει τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί έργα ανάπτυξης, με στόχο την περαιτέρω στήριξη αναπτυξιακών έργων προτεραιότητας, τα οποία θα στοχεύουν στην ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης στην Κύπρο.