Η πρόσφατη έξοδος της Κύπρου στις διεθνείς αγορές αποτελεί τον προπομπό για μια νέα εποχή για την κυπριακή οικονομία, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει με την ολοκλήρωση του Μνημονίου Συναντίληψης το Μάρτιο του 2016.
Η έξοδος μας στις αγορές, η τρίτη μέσα σε ενάμιση χρόνο, έγινε με έκδοση δεκαετούς ομολόγου με επιτόκιο 4.25%, από την οποία αντλήσαμε €1δις. Το επιτυχές αυτό εγχείρημα αποδεικνύει και στην πράξη ότι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των ξένων επενδυτών στην οικονομία μας είναι γεγονός, καθώς οι αγορές εμπιστεύονται πλέον τη δυναμική που αναπτύσσει η κυπριακή οικονομία σε βάθος χρόνου. Το επιτόκιο του 4.25%, το οποίο υπό κάποιες συνθήκες μπορεί να θεωρηθεί ψηλό, είναι το χαμηλότερο που εξασφάλισε ποτέ η Κυπριακή Δημοκρατία για δεκαετή ομόλογα. Υπενθυμίζεται επίσης ότι τα κυπριακά ομόλογα βρίσκονται ακόμη σε βαθμίδα «σκουπιδιών» (junk), συνεπώς δεν μπορεί να υπάρξει σύγκριση με ομόλογα χωρών, π.χ. της Γερμανίας, που βρίσκονται στην πιο ψηλή επενδυτική βαθμίδα και δεν ενταχθήκαν ποτέ σε Μνημόνιο.
Δεν έχω αντιληφθεί κανένα πανηγυρισμό για την έξοδο μας στις αγορές. Αυτό που βλέπω είναι μια συνετή, μετρημένη και σοβαρή προσέγγιση, η οποία στόχο έχει να πείσει ότι τα πράγματα στην Κύπρο μπήκαν στη σωστή πορεία. Η Κύπρος δεν τα πάει ακόμη καλά. Η Κύπρος όμως τα πάει καλύτερα από ότι αρχικά αναμενόταν, και μάλιστα σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Η Κύπρος έχει επανειλημμένως διαψεύσει τις εκτιμήσεις της Τρόικας από το 2013. Η Τρόικα μιλούσε για ύφεση -8.7% του ΑΕΠ το 2013, ενώ η Κύπρος έκλισε το έτος με -5.9%. Η Τρόικα μιλούσε για ύφεση του -4% του ΑΕΠ το 2014, ενώ η Κύπρος έκλισε με -2.5%. Η Τρόικα μιλούσε για ύφεση -0.5 το 2015, αλλά όπως όλα δείχνουν η Κύπρος θα κλείσει το 2015, για πρώτη φορά μετά από 4 έτη, με θετικό ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 1.5%.
Γνωρίζω ότι όταν μια οικονομία έχει ακόμη χιλιάδες ανθρώπους να ζούνε κάτω από το όριο της φτώχιας, όταν η ανεργία βρίσκεται, έστω και με πτωτική τάση, στο 15%, και όταν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) έχουν αγγίξει το 50%, οι βελτιωμένοι αριθμοί δεν λένε και πολλά. Δεν δίνουν φαί στον πεινασμένο, δεν δίνουν εργασία στον άνεργο και δεν δίνουν χρήματα σε αυτόν που χρωστάει για να ξεπληρώσει τις δόσεις του. Όμως είτε κάποιοι το αντιλαμβάνονται είτε όχι, αυτοί οι αριθμοί ευημερούν επειδή όλοι εμείς οι πολίτες έχουμε συμβάλλει με τους κόπους και τις θυσίες μας στο να κτίσουμε την οικονομία μας ξανά από το μηδέν. Στο τέλος της ημέρας οι αριθμοί αντικατοπτρίζουν την εικόνα της οικονομίας μιας χώρας και αποδεικνύουν και στην πράξη ότι η πορεία που ακολουθούμε είναι η σωστή.
Η κυπριακή οικονομία είχε υποστεί τέτοιο μεγάλο σοκ το Μάρτιο του 2013 που θα ήταν αδύνατο να αποκατασταθεί πλήρως μέσα σε 3 χρόνια. Χρειάζεται μια μεταβατική περίοδο, κατά την οποία θα τεθούν εκ νέου υγιή θεμέλια πάνω στα οποία θα κτίσουμε το νέο οικονομικό μας σύστημα. Η περίοδος που διανύουμε σήμερα είναι αυτή η μεταβατική περίοδος. Ο κίνδυνος κατάρρευσης έχει παρέλθει, η οικονομία και ο τραπεζικός τομέας έχουν σταθεροποιηθεί, και ήρθε η ώρα των μεγάλων τομών και μεταρρυθμιστικών αλλαγών που θα αλλάξουν εκ βάθρων το σύστημα μας. Έχουμε ήδη προχωρήσει σε καινοτόμες αλλαγές σε θέματα διαχείρισης δημόσιων οικονομικών, κοινωνικών παροχών, φορολογικών, ανακεφαλαιοποιήσεων τραπεζών κ.α. Είναι όμως καιρός για περισσότερη πολιτική βούληση και σε άλλα ζητήματα όπως το ΓΕΣΥ, οι αποκρατικοποιήσεις και η αντιμετώπιση των ΜΕΔ. Ζητήματα που θα μας απασχολήσουν ιδιαίτερα στη μετά-Μνημονιακή εποχή.
Η έξοδος μας από το Μνημόνιο τον ερχόμενο Μάρτιο δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς αλλά για ακόμη πιο σκληρή δουλειά. Η Κύπρος θα έχει πλέον απεξαρτηθεί από τη χρηματοδοτική εξάρτηση της Τρόικας, αλλά οι δυσκολίες ακόμη έπονται. Το μεγάλο διακύβευμα θα είναι η διατήρηση της αναπτυξιακής πορείας της οικονομίας μας, μέσω της συνετής δημοσιονομικής διαχείρισης αλλά και της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Μόνο μέσω της ανάπτυξης θα μπορεί να αντιμετωπιστεί η ανεργία και τα ΜΕΔ. Και μόνο μέσω της πορείας που ήδη ακολουθούμε θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε όσα με κόπο κτίσαμε.