Καιρός να μιλήσουμε για θέματα γονιμότητας
Πρόσφατα είχα την τιμή να συμμετάσχω σε πάνελ συζήτησης για τα θέματα γονιμότητας στο πλαίσιο των συζητήσεων του Cyprus Forum. Το ξεκάθαρο μήνυμα που βγήκε αβίαστα από όλους τους εισηγητές στο πάνελ είναι ότι υπάρχει ένα διαχρονικό κενό σε θέματα ενημέρωσης αλλά και ευαισθητοποίησης για το νευραλγικό θέμα της γονιμότητας, είτε αφορά ζευγάρια ή μονήρη άτομα, το οποίο από πολλούς θεωρείται θέμα ταμπού. Και είναι όντως καιρός να συζητήσουμε αυτά τα θέματα ανοικτά και ξεκάθαρα χωρίς προκαταλήψεις και παραπληροφόρηση.
Πριν από αρκετό καιρό, με δική μου πρωτοβουλία, είχα προωθήσει για συζήτηση στη Βουλή την ανάγκη για την προώθηση μιας ενημερωτικής εκστρατείας για το σημαντικό θέμα της φύλαξης/κρυοσυντήρησης ωαρίων. Όπως έχω επισημάνει πολλές φορές από τότε, υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών, οι οποίες για συγκεκριμένους λόγους επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους για το μέλλον, όπως γυναίκες που καθυστερούν να τεκνοποιήσουν προκειμένου να εκπληρώσουν εκπαιδευτικούς, επαγγελματικούς ή άλλου είδους προσωπικούς στόχους, γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης ή νεαρές γυναίκες, οι οποίες διαγιγνώσκονται με καρκίνο και δεν έχουν ακόμη τεκνοποιήσει. Μάλιστα όσον αφορά την τελευταία κατηγορία, είχα εισηγηθεί όπως η όλη διαδικασία φύλαξης ωαρίων για τις καρκινοπαθείς γίνεται δωρεάν, καθώς επίσης και η διαδικασία φύλαξης σπέρματος για τους καρκινοπαθείς άνδρες. Είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι η γονιμότητα μειώνεται με την ηλικία ή λόγω σοβαρών ασθενειών, συνεπώς η κατάψυξη ωαρίων σε σχετικά νεαρή αναπαραγωγική ηλικία, εξασφαλίζει σίγουρα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας για την επίτευξη μιας μελλοντικής εγκυμοσύνης και συμβάλει στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας και υπογεννητικότητας στην Κύπρο.
Κατά την άποψη μου, η πιο πάνω ενημερωτική εκστρατεία θα πρέπει να προωθηθεί σε δύο επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο αφορά όλους τους επαγγελματίες υγείας που εμπλέκονται στη διαδικασία της φύλαξης ωαρίων και σε όλα τα στάδια της διαδικασίας της εξωσωματικής. Θα πρέπει να ετοιμαστούν συγκεκριμένα πρωτόκολλα, λαμβάνοντας υπόψη και βέλτιστες πρακτικές από το εξωτερικό, με βάση τα οποία θα πρέπει οι επαγγελματίες υγείας, με ομοιόμορφο τρόπο, να ενημερώνουν έγκαιρα και έγκυρα τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας για τις επιλογές τους. Το δεύτερο επίπεδο αφορά ενδεχομένως μια Παγκύπρια εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού, από πλευράς αρμόδιων κρατικών φορέων, για τη φύλαξη ωαρίων και γενικότερα για τα θέματα γονιμότητας. Η εν λόγω εκστρατεία θα μπορεί να γίνει στα πρότυπα παρόμοιων εκστρατειών που διοργανώθηκαν σε άλλες χώρες.
Τα τελευταία χρόνια το κράτος έχει στηρίξει ένα πολύ μεγάλο αριθμό ζευγαριών και μονηρών ατόμων μέσα από το Σχέδιο Επιδότησης για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας στην Κύπρο, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ πολλών άλλων, την επιδότηση ύψους €2500 για την κάθε διαδικασία της εξωσωματικής και επιδότηση ύψους €2000 για τη διαδικασία φύλαξης των ωαρίων για ιδίαν χρήση, υπό κάποιες προϋποθέσεις. Πρόσφατα, με στόχο την περαιτέρω στήριξη των ζευγαριών και γυναικών που αναγκάζονται να περάσουν μέσα από τη δύσκολη και δαπανηρή διαδικασία της εξωσωματικής, εισηγήθηκα την αύξηση του ποσού των €2500 στα €3000 και κατ’ επέκταση την ανάλογη αύξηση για κάθε στάδιο της εξωσωματικής που καλύπτει το Σχέδιο. Ευελπιστώ ότι η πιο πάνω εισήγηση μου θα αντιμετωπιστεί θετικά, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τους δημοσιονομικούς περιορισμούς του κράτους.
Υπάρχουν πολλές πτυχές και πολλά επίπεδα που αφορούν το ζήτημα της γονιμότητα, θέματα τα οποία θα δούμε και ως Κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας όταν κατατεθεί στη Βουλή το τροποποιητικό νομοσχέδιο για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή. Είναι καιρός όμως να ανοίξει η γενική συζήτηση για το θέμα, για έχουμε υποχρέωση να διασφαλίσουμε το δικαίωμα του κάθε ατόμου για έγκαιρη ενημέρωση και για τις επιλογές που υπάρχουν.
Σάβια Ορφανίδου
Βουλεύτρια ΔΗΣΥ
Αναπληρώτρια Πρόεδρος Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας