Συνέντευξη στην Εφημερίδα «24 H », στο δημοσιογράφο Χαράλαμπο Ζάκο, Κυριακή, 28 Φεβρουαρίου 2016.
Με καταγωγή από το Ακάκι, η Σάβια Ορφανίδου, οικονομολόγος στο επάγγελμα, προσπαθεί να αναδειχθεί και να δώσει τον δικό της αγώνα μέσα από τα έδρανα της Βουλής.Αποτελεί το «νέο αίμα» της πολιτικής, που μαζί με άλλους νέους ανθρώπους διαφορετικών κομμάτων, προσπαθούν να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ πολιτών και πολιτικών που η προηγούμενη γενεά πολιτικών απέτυχε να πράξει. «Όλοι χωράνε στο “καράβι” της αλλαγής», όπως δηλώνει και ίδια στην συνέντευξη της. Τελικά τι έχει να πει ένας νέος πολιτικός για την Κύπρο της κρίσης, αλλά και κατά πόσο το «νέο αίμα» μπορεί να διορθώσει τα κακώς έχοντα στον τόπο μας;
1. Κ. Ορφανίδου, είστε ένα από τα νέα στελέχη του ΔΗΣΥ. Τελικά τι πρέπει να περιμένουν οι απλοί πολίτες από το «νέο αίμα» που ασχολείται με την πολιτική και τι το διαφορετικό έχει να προσφέρει ένας νέος άνθρωπος σαν εσάς στα πολιτικά δρώμενα του τόπου;
Οι πολίτες αναμένουν να δουν επιτέλους τη φλόγα και την τόλμη στα μάτια των νέων πολιτικών για αλλαγή. Αυτό το «διαφορετικό» που θα τολμήσει να τα βάλει με το σύστημα και το κατεστημένο. Αναμένουν από εμάς να κατανοήσουμε το θυμό και την πικρία τους, να λάβουμε υπόψη τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους και να τους δώσουμε ένα νέο όραμα και ελπίδα ότι καλύτερες μέρες μπορούν να έρθουν σε αυτό τον τόπο. Όσο αφορά εμένα προσωπικά, έχω μάθει να πολιτεύομαι πάνω στις αξίες και αρχές που έχω πάρει από την οικογένεια μου. Να λέω την αλήθεια κατάματα ανεξαρτήτως του κόστους. Να υλοποιώ αυτά, τα οποία υπόσχομαι ότι θα κάνω. Να εκφράζω τις απόψεις μου με συνέπεια και τεκμηρίωση, με βάση και την επιστημονική μου κατάρτιση ως οικονομολόγος, στέλεχος του Υπουργείου Οικονομικών. Πιστεύω ακράδαντα ότι μόνο με αυτό τον τρόπο θα γεφυρωθεί το μεγάλο χάσμα εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και πολιτικών και μόνο έτσι η πολιτική και οι πολιτικοί θα κερδίσουν τη χαμένη τους αξιοπιστία. Βεβαίως για να επέλθει αυτή η μεγάλη αλλαγή, χρειάζεται χρόνος, επιμονή και συλλογική προσπάθεια. Για αυτό και πιστεύω ότι όλοι όσοι έχουν την ίδια αφετηρία και το ίδιο όραμα με εμάς, χωράνε σε αυτό το «καράβι» της αλλαγής, ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου.
2. Η Κύπρος εξέρχεται τον Μάρτιο από το μνημόνιο. Τι άμεσες επιδράσεις θα έχει αυτό για την Κύπρο; Η έξοδος από το μνημόνιο σημαίνει αυτόματα και απαλοιφή των δυσβάστακτων οικονομικών μέτρων ή θα συνεχιστεί η οικονομική περισυλλογή της Κυβέρνησης;
Η έξοδος από το Μνημόνιο σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την Κυπριακή οικονομία, η οποία αποτελεί το επιστέγασμα των θυσιών και της εργατικότητας όλων των Κυπρίων πολιτών. Είναι βεβαίως και το αποτέλεσμα της συνετής οικονομικής διαχείρισης από το κράτος, η οποία οδήγησε στη σταθεροποίηση των συστημικών μας τραπεζών, στη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων ύψους περίπου 2%, στην επίτευξη βιώσιμου επιπέδου για το δημόσιο μας χρέος και σε τροχιά θετικού ρυθμού ανάπτυξης ύψους 1.5%, μετά από 4 συνεχόμενα έτη ύφεσης. Οι άμεσες επιδράσεις για την Κύπρο είναι ότι πλέον θα χρηματοδοτούμε τις ανάγκες μας μέσω δανεισμού από τις διεθνείς αγορές, χωρίς Μνημονιακές υποχρεώσεις και προαπαιτούμενα. Αυτό προϋποθέτει βεβαίως τη συνέχιση της συνετής οικονομικής πολιτικής, μακριά από αλόγιστες σπατάλες, πολιτικές ελλειμμάτων και εξυπηρετήσεις παράλογων αιτημάτων για πολιτικές σκοπιμότητες. Έχουμε ακόμη αρκετό δρόμο να διανύσουμε για να διασφαλίσουμε ακόμη πιο ευνοϊκούς όρους για την έξοδο μας στις αγορές, για αυτό και πρωταρχικός μας στόχος πρέπει να είναι η διατήρηση της αξιοπιστίας και της συνέπειας μας. Οφείλω να επισημάνω ότι η δημοσιονομική εξυγίανση έχει επιτευχθεί μέσω της εφαρμογής δύσκολων μέτρων, αλλά χωρίς να επιβληθεί καμία επιπρόσθετη φορολογική επιβάρυνση στους πολίτες από την άνοιξη του 2013. Η μετά-Μνημονιακή εποχή χαρακτηρίζεται από μεγάλες προκλήσεις, ιδιαίτερα όσο αφορά τους τρόπους αναχαίτισης της ανεργίας και της αντιμετώπισης του πολύ υψηλού ποσοστού μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς επίσης και από την ανάγκη για ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας. Αυτό που προέχει για να βιώσουμε ουσιαστικά την ανάπτυξη, είναι η συνέχιση της πορείας εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, ιδιαίτερα σε δύσκολους τομείς όπως η εφαρμογή του γενικού συστήματος υγείας, οι αποκρατικοποιήσεις στις τηλεπικοινωνίες, η μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας, η ουσιαστική πάταξη της φοροδιαφυγής και η βελτίωση της φοροεισπρακτικής ικανότητας του κράτους. Σε αυτή τη νέα εποχή δεν χωρούν ούτε αναχρονιστικές νοοτροπίες, ούτε πρακτικές που μας οδήγησαν στην καταστροφή. Η πορεία για εκσυγχρονισμό και αλλαγή είναι για μας ανεπιστρεπτί.
3. Ο Υπουργός Οικονομικών δηλώνει έτοιμος να “κτυπήσει” την φοροδιαφυγή. Σε αντίθεση όμως από τα λεγόμενα του κ. Χάρη Γεωργιάδη βλέπουμε μικροεπιχειρηματίες και βιοπαλαιστές να πηγαίνουν στην φυλακή για 500 ευρώ, ενώ ταυτόχρονα υποθέσεις εκατομμυρίων παραμένουν κλειδωμένες στα συρτάρια. Υπάρχει πραγματική θέληση για πάταξη της φοροδιαφυγής από πλευράς Κυβέρνησης και αν ναι, τι βήματα γίνονται ως προς την σωστή κατεύθυνση;
Πράγματι τίθεται ένα ευρύτερο θέμα πιο γρήγορης και σωστής απονομής της δικαιοσύνης, λόγω του προβλήματος των καθυστερήσεων που παρατηρείται. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να δούμε πως επιταχύνονται οι διαδικασίες, καθώς επίσης και με ποιο τρόπο αντιμετωπίζεται το θέμα των μικρο-οφειλετών, το οποίο είναι, στις πλείστες περιπτώσεις, και ανθρωπιστικό ζήτημα. Όσο αφορά τα φορολογικά θέματα, τα τελευταία τρία χρόνια έχουν γίνει δραστικές νομοθετικές και άλλες αλλαγές στον τομέα, με στόχο ακριβώς την πάταξη της φοροδιαφυγής και την αύξηση της φοροεισπρακτικής ικανότητας του κράτους. Από το 2013, έχει ξεκινήσει η υλοποίηση της ενοποίησης των δυο φορολογικών τμημάτων (ΤΕΠ και ΦΠΑ) σε ένα Τμήμα Φορολογίας, με στόχο να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας με τη βελτίωση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών προς το φορολογούμενο, την αύξηση της εθελούσιας συμμόρφωσης και την αποτελεσματικότερη είσπραξη των φόρων, μέσω της δημιουργίας νέων υποδομών και ενός ενιαίου μηχανογραφικού συστήματος. Το νέο Τμήμα Φορολογίας έχει επίσης την ευθύνη παρακολούθησης των 260 περίπου μεγαλύτερων φορολογουμένων που καταβάλλουν συνολικά το 40% των φόρων, και έχει προχωρήσει ήδη στη δέσμευση ποσών ύψους €1εκ., από τραπεζικούς λογαριασμούς οφειλετών που έχουν τη δυνατότητα αποπληρωμής, αλλά δεν το πράττουν. Η αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης για αυτό το θέμα φαίνεται και στην πράξη, με περισσότερα βήματα να απαιτούνται για την τελική επίτευξη του στόχου.
4. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στο Νταβός ζήτησε από την διεθνή κοινότητα οικονομική βοήθεια δισεκατομμυρίων σε ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν πόσα δισεκατομμύρια ευρώ θα χρειαστούν σε περίπτωση λύσης; Ο φόβος που εκφράζουν αρκετοί ότι η Κύπρος θα χρειαστεί να δανειστεί ξανά σε περίπτωση λύσης είναι ορατός ή αποτελεί προϊόν κινδυνολογίας;
Πιστεύω ότι αυτό που ονομάζουμε «κόστος» της λύσης, δεν είναι στην πραγματικότητα κόστος, αλλά επένδυση στο μέλλον της πατρίδας μας. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούν να εξευρεθούν πηγές χρηματοδότησης για την προώθηση μεγάλων αναπτυξιακών έργων, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης, η Διεθνής Τράπεζα αλλά και ευρωπαϊκά ταμεία. Υπάρχει όμως και ένα πραγματικό κόστος που έχει να κάνει με το θέμα της αποζημίωσης του περιουσιακού, ένα ιδιαίτερα περίπλοκο και δύσκολο ζήτημα. Σε αυτό το θέμα, δεν μπορούμε να μιλάμε ακόμη για ποσά, καθώς οι δύο ηγέτες δεν έχουν καταλήξει ακόμη ούτε στα κριτήρια, ούτε στον τρόπο υπολογισμού της αποζημίωσης, ούτε γνωρίζουμε ακόμη πόσοι θα είναι αυτοί που θα επιλέξουν την εναλλακτική της αποζημίωσης. Και βεβαίως να σημειώσουμε ότι εάν γίνει αποδεκτή η λύση που φαίνεται ότι προκρίνεται από την Κυβέρνηση για επιστροφή περισσότερων εδαφών και αποκατάστασης στο μεγαλύτερο βαθμό, τότε το όλο θέμα θα καταστεί διαχειρίσιμο. Συνεπώς, για να μπορέσουμε να μιλήσουμε με σιγουριά, θα πρέπει πρώτα να υπάρξει κατάληξη και να γίνουν μελέτες που εμπεριστατωμένα θα οδηγούν σε συγκεκριμένα νούμερα. Αυτό όμως που πρέπει να τονιστεί είναι ότι το κόστος δεν πρέπει να επιβαρύνει τον Κύπριο φορολογούμενο πολίτη, καθώς η επανενωμένη ομόσπονδη Κύπρος δεν μπορεί να ξεκινήσει μια νέα εποχή με ένα τόσο μεγάλο βαρίδι στους ώμους της. Όπως έχω επισημάνει και πιο πάνω, έχουμε κάνει πολλές θυσίες τα τελευταία χρόνια για να «νοικοκυρέψουμε» τα δημόσια μας οικονομικά και δεν μπορούν αυτές οι θυσίες να πάνε χαμένες. Τα χρήματα θα πρέπει να εξευρεθούν από πηγές εκτός Κύπρου, και κυριότερα από την ίδια την Τουρκία, η οποία ευθύνεται για το πρόβλημα. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι προσπάθειες του Προέδρου της Δημοκρατίας για τη δημιουργία ενός Ταμείου δωρητών από ευρωπαικές και όχι μόνο χώρες. Να έχουμε βεβαίως στο μυαλό μας ότι δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Θα χρειαστεί πολλή δουλειά, επιμονή και η συνεισφορά πολλών διεθνών παραγόντων για να τα καταφέρουμε.
5. Θα επηρεαστεί οικονομικά η Κύπρος σε λύση ή μη του Κυπριακού; Τι θα σήμαινε, σε οικονομικό επίπεδο, η εξεύρεση λύσης ή αδιεξόδου στο Κυπριακό;
Η Κύπρος, μέσα από την εφαρμογή των προνοιών του Μνημονίου και μέσα από τη συθέμελη αλλαγή του κοινωνικο-οικονομικού μας συστήματος, έχει κτίσει ξανά τα θεμέλια της οικονομίας. Βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο, αλλά οφείλουμε να ανεβάσουμε ταχύτητα για την προώθηση των μεταρρυθμίσεων που τόσο έχει ανάγκη ο τόπος μας για την ουσιαστική επιστροφή στην ανάπτυξη. Κατά τη δική μου άποψη, αυτή η προσπάθεια θα επιταχυνθεί από τη λύση του κυπριακού. Η εξάλειψη του πολιτικού προβλήματος θα οδηγήσει στη δημιουργία συνθηκών σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή, ενισχύοντας έτσι την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Η προώθηση μεγάλων αναπτυξιακών έργων σε όλη την Κύπρο, και ιδιαίτερα η ανοικοδόμηση της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου και το άνοιγμα του λιμανιού της, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα συμβάλει στην επίσπευση της ανάπτυξης. Η ανάπτυξη οικονομικών και εμπορικών δραστηριοτήτων μεταξύ των δύο κοινοτήτων και η εκμετάλλευση της τεράστιας αγοράς της Τουρκίας θα οδηγήσουν σε ευκαιρίες ανάπτυξης νέων αγορών και στην ουσιαστική επανεκκίνηση της οικονομίας μας. Πιστεύω πολύ στις μεγάλες αναπτυξιακές προοπτικές που μπορεί να φέρει μαζί της μια βιώσιμη και λειτουργική λύση του κυπριακού. Βεβαίως αντικειμενικές δυσκολίες θα υπάρξουν. Είναι σημαντικό η οποιαδήποτε λύση να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών της ενοποιημένης οικονομίας. Πρέπει να συμβαδίζει με την αρχή της ελεύθερης διακίνησης εργασίας, κεφαλαίου, αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και με πολιτικές που διασφαλίζουν τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, τη χρηστή διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και την εφαρμογή αυστηρών κανόνων εποπτείας του τραπεζικού συστήματος. Σε αυτό το πλαίσιο προωθούνται και οι τεχνοκρατικές μελέτες από το ΔΝΤ και τη Διεθνή Τράπεζα.
6. Οι κύπριοι πολίτες έχουν αντιμετωπίσει με πείσμα και περηφάνια την οικονομική εξαθλίωση και χάρη σ΄ αυτούς η Κύπρος εξέρχεται του μνημονίου σε χρόνο ρεκόρ. Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε σε αυτούς τους πολίτες για το μέλλον;
Είναι κάτι που πάντοτε έλεγα. Είμαι πολύ περήφανη για τους Κύπριους για τον τρόπο που συλλογικά και με αξιοπρέπεια αντιμετωπίσαμε την κρίση. Εάν είχα μόνο ένα μήνυμα να στείλω σε όλους τους πολίτες, θα ήταν μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας ότι αυτός ο τόπος έχει προοπτική! Γιατί τη δύσκολη στιγμή, οι πλείστοι Κύπριοι έβαλαν το καλό του συνόλου πάνω από τα συμφέροντα οποιασδήποτε οργανωμένης ομάδας. Γιατί είμαι πεπεισμένη ότι έχουμε ακόμη τη δυνατότητα να αλλάξουμε μυαλά και νοοτροπία και να αφήσουμε στο παρελθόν τον κακό μας εαυτό. Γιατί αυτός ο τόπος έχει δυνατούς τομείς στην οικονομία, όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, ο τομέας των υπηρεσιών, ο τομέας της ενέργειας. Κυριότερα και πάνω από όλα, γιατί αυτός ο τόπος έχει ακόμη τη δυνατότητα να απελευθερωθεί και να επανενωθεί στο πλαίσιο μιας βιώσιμης και λειτουργικής λύσης. Έχουμε ακόμη την ελπίδα να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για ένα καλύτερο μέλλον για εμάς και τα παιδιά μας. Ναι, πιστεύω ότι μπορούμε!Συνέντευξη στην Εφημερίδα «24 H », στο δημοσιογράφο Χαράλαμπο Ζάκο