Τους τελευταίους δύο μήνες, παρόλο που η Κύπρος έχει μπει για τα καλά σε ρυθμούς Μνημονίου, μας διαφεύγει μια μικρή λεπτομέρεια: Μνημόνιο ακούμε, Μνημόνιο ζούμε, αλλά Μνημόνιο δεν βλέπουμε. Δυστυχώς, είναι πολλές ακόμη οι προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε για να θέσουμε την οικονομία μας σε τροχιά ανάκαμψης. Κυρίως, παραμένουν ανοικτά δύο μεγάλα ζητήματα: η τελική μορφή του Μνημονίου και ο χρόνος υπογραφής του.
Τις βδομάδες που έπονται ο παράγοντας χρόνος είναι ο πλέον σημαντικός. Το τραπεζικό μας σύστημα «οξυγονώνεται» αποκλειστικά και μόνο λόγω της προοπτικής υπογραφής του Μνημονίου. Από την άλλη, με βάση δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών, υπάρχουν χρήματα για κάλυψη των αναγκών του κράτους μόνο μέχρι το Μάρτιο, ενώ, εάν μέχρι τις 3 Ιουνίου δεν εξευρεθούν €1.3δις για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμου χρέους, η Κύπρος θα οδηγηθεί σε πτώχευση. Μεσοβέζικες λύσεις (π.χ. αφαίμαξη ημικρατικών ή εξωτερικός δανεισμός) έχουν εξαντληθεί. Συνεπώς, έχει καταστεί σαφές, ακόμη και στον πιο δύσπιστο, ότι το Μνημόνιο θα πρέπει να συμφωνηθεί και να υπογραφτεί το ταχύτερο δυνατό.
Δυστυχώς όμως, την ώρα που η καθυστέρηση στην υπογραφή του Μνημονίου εντείνει την αβεβαιότητα στην αγορά, εξελίσονται ανεκδιήγητα γεγονότα αναφορικά με τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών και τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, τα οποία μειώνουν τη σοβαρότητα και την αξιοπιστία μας. Όταν προσλαμβάνεις ένα οίκο για να διερευνήσει ένα θέμα, παρέχεις εξαρχής ξεκάθαρους όρους εντολής για τη μεθοδολογία που πρέπει να ακολουθήσει. Δεν την αμφισβητείς εκ των υστέρων επειδή δεν σε βολεύει, ούτε προσλαμβάνεις άλλο οίκο (!) για να ελέγξει εάν ο πρώτος έκανε τη δουλειά του σωστά. Το ύψος των τραπεζικών μας αναγκών δεν είναι ανσανσέρ για να ανεβοκατεβαίνει με βάση τις ορέξεις μας. Είναι ο πλέον καθοριστικός παράγοντας για να προχωρήσει επιτέλους η συζήτηση του Μνημονίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Συνεπώς, θα πρέπει άμεσα να επέλθει συμφωνία στο θέμα για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της βιωσιμότητας και να δοθεί επιτέλους το μαγικό νούμερο στους ευρωπαίους εταίρους μας πριν το Eurogroup στις 21 Ιανουαρίου.
Οι ιδιωτικοποιήσεις είναι το άλλο μεγάλο ζήτημα που συνδέεται άμεσα με τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Μπορεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να φεύγει «με το κεφάλι ψηλά», χωρίς «διάθεση» να προχωρήσει σε ιδιωτικοποιήσεις, του διαφεύγει όμως μια μικρή λεπτομέρεια: μέσα στο Μνημόνιο που ο ίδιος και η ομάδα του διαπραγματεύτηκε και συμφώνησε, υπάρχει ξεκάθαρη πρόνοια (παρ. 3.7), η οποία αναφέρεται σε ιδιωτικοποιήσεις εφόσον το δημόσιο χρέος αποδειχθεί μη βιώσιμο. Συνεπώς, μέχρι να διευθετηθεί το όλο θέμα της βιωσιμότητας, το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων βρίσκεται ακόμη σε εκκρεμότητα. Και ανεξαρτήτως από το ποιος θα κληθεί, εάν και εφόσον απαιτείται, να το εφαρμόσει, οι πολίτες δεν έχουν μνήμη χρυσόψαρου για να ξεχάσουν έτσι εύκολα ποιος φέρει την ευθύνη για αυτό το ενδεχόμενο.
Τέλος, το Κυπριακό Μνημόνιο θα πρέπει αρχικά να εγκριθεί από το Eurogroup και ακολούθως από τα Εθνικά Κοινοβούλια συγκεκριμένου αριθμού κρατών–μελών της Ευρωζώνης (π.χ. Γερμανία, Αυστρία, Φιλανδία κτλ.). Μια χρονοβόρα και περίπλοκη διαδικασία, κατά την οποία ενδεχομένως να προκύψουν δυσάρεστες συζητήσεις, π.χ. αύξηση εταιρικού φόρου και θέματα ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, για τα οποία πήραμε ήδη μια έντονη γεύση από τη Γερμανία. Συνεπώς, για την αποφυγή δυσμενών εξελίξεων σε αυτό το επίπεδο απαιτείται στρατηγική, μεθοδικότητα, στενές επαφές και, κυριότερα, αξιόπιστη και φερέγγυα στάση.
Στο κατώφλι της πιο κρίσιμης περιόδου για τον τόπο μας, κάποιοι, λαϊκίζοντας, δήλωσαν ότι θα μας γλυτώσουν από το Μνημόνιο εντός του 2013, ενώ κάποιοι άλλοι πρότρεξαν να υποσχεθούν ότι δεν πρόκειται να υπογράψουν δεύτερο. Εμείς, δεν λέμε μεγάλα λόγια, ούτε υποσχόμαστε μαγικές λύσεις. Εμείς δεσμευόμαστε να διαχειριστούμε σωστά την κρίση και να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις διασυνδέσεις μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αποδεικνύοντας ότι η Κύπρος, σε αυτό το δύσκολο δρόμο, δεν είναι μόνη. Εμείς υποσχόμαστε στους πολίτες αξιοπιστία, προοπτική και, πάνω από όλα, ελπίδα.