Η επικείμενη επίσκεψη του Προέδρου Χριστόφια στο Ισραήλ φέρνει για ακόμα μια φορά στο προσκήνιο την περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων Κύπρου – Ισραήλ, αλλά και την ανάγκη για επανασχεδιασμό της εξωτερικής μας πολιτικής, υπό το πρίσμα των νέων γεωπολιτικών δεδομένων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Ως γνωστό, μετά τις συμφωνίες με Αίγυπτο και Λίβανο, η Κύπρος προχώρησε σε συμφωνία με το Ισραήλ για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), η οποία άνοιξε το δρόμο για την εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα σε κοινή ζώνη των δύο χωρών. Η ανακάλυψη αυτή, αλλά κυριότερα, η συνεργασία Κύπρου-Ισραήλ για την εκμετάλλευση τους, δημιουργεί νέα γεωπολιτικά δεδομένα στην περιοχή, και προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για περεταίρω σύσφιξη των σχέσεων των δύο χωρών σε όλα τα επίπεδα.
Ενδεικτικές ως προς το πιο πάνω είναι οι πρόσφατες δηλώσεις του ισραηλινού Πρέσβη στην Κύπρο ότι «η βούληση για περαιτέρω συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών υπάρχει…καθώς και οι δύο χώρες είναι έτοιμες για περαιτέρω εμβάθυνση…». Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και οι δηλώσεις του αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ, ο οποίος τόνισε ότι «η Κύπρος είναι ένας φυσικός εταίρος, οικονομικός εταίρος και ένας πολιτικός σύμμαχος του Ισραήλ, μέλος της ΕΕ…». Έχει καταστεί σαφές ότι, πέρα από την επικείμενη συνεργασία των δύο χωρών σε θέματα ενέργειας – ζήτημα ύψιστης εθνικής σημασίας και για τα δύο εμπλεκόμενα μέρη, υπάρχει σημαντικό περιθώριο συνεργασίας και σε άλλα θέματα όπως επιχειρήσεων, τουρισμού, πολιτισμού, ακόμα και σε στρατιωτικά ζητήματα.
Τα πιο πάνω ανοίγματα του Ισραήλ προς την Κύπρο τους τελευταίους μήνες, καθώς και τα ενθαρρυντικά μηνύματα για περαιτέρω σύσφιξη σχέσεων, καταδεικνύουν την ανάγκη του Ισραήλ για αναζήτηση νέων συμμαχιών στην ευρύτερη περιοχή. Οι «τεκτονικές» ανακατατάξεις που είναι σε εξέλιξη σε χώρες του αραβικού κόσμου, αλλά και το ενδεχόμενο η πρόσφατη κρίση να συνεχιστεί και να επεκταθεί και σε άλλες αραβικές χώρες, δημιουργούν συνθήκες αποσταθεροποίησης στην περιοχή και εξαναγκάζουν το Ισραήλ να ισχυροποιήσει τον ηγεμονικό του ρόλο, με την εμβάθυνση σχέσεων, σε όλα τα επίπεδα, με γειτονικές χώρες με δημοκρατικό σύστημα.
Παράλληλα, η γνωστή πλέον κρίση στις σχέσεις Ισραήλ –Τουρκίας και οι προφανείς επιδιώξεις του Τούρκου Πρωθυπουργού να καταστεί η Τουρκία μια μικρή υπερδύναμη στην περιοχή, με ηγεμονικό ρόλο ανάμεσα στον αραβικό κόσμο, οδηγούν το Ισραήλ σε επανακαθορισμό της εξωτερικής του πολιτικής. Μπροστά στην ηγεμονική «απειλή» από την Τουρκία, το Ισραήλ επιδιώκει να αναχαιτίσει τις τουρκικές επιδιώξεις, αναζητώντας συμμάχους σε μη Ισλαμικά κράτη. Χώρες-μέλη της ΕΕ όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, αλλά και άλλες Βαλκανικές χώρες, μπορούν να λειτουργήσουν ως ανάχωμα στην ισλαμική επεκτατική πολιτική της Τουρκίας και, κατά τον Υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ, να αποτελέσουν ασπίδα κατά του «νέο-οθωμανικού» μοντέλου που αναπτύσσει η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν.
Σε αυτό το πλαίσιο των νέων γεωπολιτικών εξελίξεων, είναι σημαντικό να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος της Κύπρου στην περιοχή. Η Κύπρος οφείλει να αξιοποιήσει την επικείμενη συνεργασία με το Ισραήλ για εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και να αναβαθμίσει τις οικονομικές, εμπορικές και διπλωματικές της σχέσεις με τη γειτονική χώρα. Την ίδια ώρα όμως, η Κύπρος οφείλει να κρατήσει τις ισορροπίες και να διατηρήσει τις καλές της σχέσεις με τα αραβικά κράτη, καθώς πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος αναγνώρισης του ψευδοκράτους από αραβικά ισλαμικά κράτη.
Παράλληλα, η Κύπρος πρέπει να εκμεταλλευτεί τη σημαντική γεωστρατηγική της θέση και να αναλάβει πρωτοβουλίες, στο βαθμό που μπορεί, για εξομάλυνση της κρίσης στον αραβικό κόσμο, αναδεικνύοντας τη χώρα ως γέφυρα μεταξύ Μέσης Ανατολής και ΕΕ.
Εν κατακλείδι, οι πρόσφατες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην περιοχή προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες στην Κύπρο για σύναψη νέων συμμαχιών, βασισμένες σε αμοιβαία εθνικά συμφέροντα και αλληλεξαρτήσεις. Στο νέο αυτό σκηνικό, η Κύπρος θα πρέπει να μάθει να ελίσσεται έξυπνα και να εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες που της δίνονται προς όφελος των δικών της συμφερόντων.
Σάβια Ορφανίδου
Αναπληρωτής Γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού
και Μέλος Πολιτικού Γραφείου ΔΗΣΥ